De oorsprong van de Vierdaagse in Nederland
De term ‘vierdaagse’ werd in Nederland voor het eerst geïntroduceerd in 1909. De Nederlandse Bond voor Lichamelijke Opvoeding (KNBLO) organiseerde dat jaar meerdaagse wandelmarsen in Nijmegen, die vier dagen duurden. Dit groeide uit tot de bekende Nijmeegse Vierdaagse.
Het ontstaan van de Avondvierdaagse
In 1940 leek het erop dat de Nijmeegse Vierdaagse niet door kon gaan vanwege de mobilisatie. Een groot deel van de organisatie lag in handen van militairen, die door de oorlogsdreiging niet beschikbaar waren. Bovendien liep een deel van de route door het grensgebied met Duitsland, wat niet veilig was.
Omdat in het Gooi veel wandelliefhebbers waren die toch graag een evenement wilden, besloot de Stichts-Gooise Wandelsportbond (SGWB) een alternatieve vierdaagse te organiseren, maar dan in de avonduren. Zo ontstond de eerste Avondvierdaagse.
In 1940 gingen de eerste avondvierdaagsen in Bussum, Utrecht en Amersfoort van start. Het concept sloeg aan en al snel volgden andere steden in Nederland.
Oorlogsperiode: tijdelijk verbod op wandelmarsen
In 1941 werden wandelmarsen zoals de avondvierdaagse door de Duitse bezettingsmacht tijdelijk verboden. Er zouden meerdere keren protesten tegen de NSB of de bezetter uit zijn voortgekomen.
In 1942 werd het verbod permanent, omdat het eerdere verbod volgens de bezetter ‘geen opvoedend effect’ had gehad.
Herstel na de Tweede Wereldoorlog
Na de oorlog werd de avondvierdaagse in veel gemeentes opnieuw opgepakt. Lokale wandelverenigingen organiseerden het evenement, vaak in samenwerking met de Koninklijke Wandel Bond Nederland (KWBN) en de SGWB. De Avondvierdaagse groeide uit tot een jaarlijks hoogtepunt voor veel wandelaars.
De impact van de coronapandemie
In 2020 en 2021 konden er door de coronapandemie geen avondvierdaagsen worden gehouden. Als alternatief werd de Home Edition geïntroduceerd via de ERoutes-app. Hiermee konden deelnemers vanuit hun eigen huis vier verschillende routes lopen en alsnog een medaille verdienen, die per post werd toegestuurd.
De Avondvierdaagse in Leeuwarden
Sinds 2022 wordt de Avondvierdaagse in Leeuwarden weer georganiseerd. De afsluiting op donderdagavond is bijzonder: deelnemers wandelen door het centrum van Leeuwarden, begeleid door diverse muziekkorpsen.
Janny Bourgonje: de "moeke" van de Avondvierdaagse Leeuwarden
Op deze pagina mogen we Janny Bourgonje niet vergeten, beter bekend als de "moeke" van de Avondvierdaagse Leeuwarden".
Jarenlang organiseerde Janny samen met haar man Flip de Avondvierdaagse in Leeuwarden, met de hulp van talloze vrijwilligers. In 2020 nam ze afscheid van het bestuur, maar bleef nog betrokken als controlepost. Dit jaar zal ze er voor het eerst niet bij zijn vanwege gezondheidsproblemen. Haar taken worden overgenomen door andere vrijwilligers.
Voor haar jarenlange inzet als organisator en secretaris van Stichting Avondvierdaagse Leeuwarden werd Janny onderscheiden met een "Leeuwtje", de onderscheiding van de stad Leeuwarden. Ze ontving deze eervolle erkenning uit handen van burgemeester Ferd Crone.